[ECONOMIC HISTORY / BEIRUT] Dunya-Ekonomi Sistemi Baglaminda XIX.Yuzyilda Beyrut Limani

Ankara: Turk Tarih Kurumu, 2023. New. Paperback. 17x24 cm. In Turkish. 355 p. Doğu Akdeniz'in Suriye kıyısında Trablusşam, Sayda, Akka gibi iskeleler ticari işlemlerin daha yoğun olduğu alanlar olarak XIX. yüzyıl başlangıcına kadar politik ve ekonomik bakımdan önem taşırken, küçük bir sahil kasabası olan ve kısmen coğrafi şartlarından dolayı hem yabancı ülke tüccarı hem de bölge tüccarı açısından pek rağbet edilmeyip atıl bir durumda kalan Beyrut Limanı, bu yüzyıldan itibaren uluslararası bir ticaret limanı olarak Doğu Akdeniz'de ön plana çıkmaya başlamıştır. XIX. yüzyılda İstanbul, İzmir, Selanik, İskenderiye gibi Osmanlı liman şehirleri genel bir dönüşüm ve gelişme yaşarken Beyrut Limanı da bu dönüşümden nasibini almış ve Osmanlı'nın ticaret hacmi en yüksek limanlarından biri ve Suriye bölgesinin önemli bir politik merkezi haline gelmiştir. Bu dönüşüm Beyrut ve Suriye bölgesinin kapitalist ekonomik sisteme katılmasının bir sonucudur. Avrupa merkezli sistemin pazar alanı olarak gelişen Beyrut ve art alanı Dünya-Ekonomi Sistemi'ne dâhil olmuş ve XIX. yüzyılda Beyrut Limanı uluslararası bir limana dönüşmüştür.

Bu çalışma ile Osmanlı'nın son yüzyılında limanın bir ticaret bölgesi olarak ivme kazanmaya başladığı dönemden itibaren yaklaşık bir asırlık süreçte yaşanan siyasi ve sosyo-ekonomik dönüşümü görmeye çalıştık. Ayrıca bu tez çalışmasıyla amaçladığımız, Immanuel Wallerstein tarafından küresel ekonomik ve sosyal ilişkileri tanımlamak için analiz ettiği ve kavramsallaştırdığı Dünya-Sistemi perspektifinden limanın sistemin bir parçası haline gelip gelmediğini incelemek, şayet Avrupa ile bir ekonomik entegrasyon söz konusuysa hangi aşamalarla gerçekleştiği ve Osmanlı'nın bu süreçte nasıl bir refleks geliştirdiğini anlamaya çalışmaktır.