XVI. Yuzyil Osmanli Devleti'nde Culus ve Cenaze Torenleri.

Ankara: Kultur Bakanligi, 1999. Very Good. Hardcover. 20x28 cm. In Turkish. xi, 175 p., colour ills. Tahta çıkış törenleri olan cülus törenleri, en eski Türk devletlerinden itibaren her devirde yapıldığı gibi Osmanlı devletinde de kuruluşundan başlayarak çeşitli şekillerde kutlanmıştır. Küçük bir aşiretten üç kıtaya hâkim büyük bir imparatorluk haline gelen Osmanlı devletinin gelişim çizgisi içindeki farklılaşmaları tespit etmek için cülus ve cenaze törenleri önemli göstergelerdir. Bu törenler özellikle XV. yüzyıldan itibaren daha çok önem kazanmış olup, daha sonraki görkemli törenlerin başlangıcı ise XVI. yüzyılda şekillenmiştir. Ayrıca tarihi konulu ilk ayrıntılı minyatürler XVI. yüzyıla ait olup bunların çoğunlukla tarihi bilgilerle de çakıştığı görülmüştür. XX. yüzyıldan önce çoğunlukla babadan oğula geçen idari sistemde her yeni idarecinin başa geçmesi bir öncekinin ölümü ile beraber olmuş, böylece iki önemli olay birlikte yaşanılmıştır. Bunun için öncelikle ölüm ve cenaze törenlerinin incelenmesi uygun görülmüştür. Hükümdarların ölümleri bazı eski Tarih'lerde siyasi akış içinde ele alınmışsa da, olayın devamı olan cenaze törenleri ile ilgili kısım konuyu kâfi derecede aydınlatacak nitelikte değildir. Başlangıçta cülus ve cenaze törenleri bütün Osmanlı hükümdarlarını kapsayacak şekilde incelenmesi düşünülmüşse de törenlerin zaman içinde gösterdikleri değişiklikler çalışmanın sınırlandırılmasını gerektirmiştir. Osman Bey'den Fatih'e kadar iki dönem, Fatih ve II. Bayezid bir ara dönem, Sultan II. Selim'den III. Murad'ın cülusuna kadar bir dönem III. Murad'dan sonrası da iki veya üç döneme ayırarak inceleme mecburiyeti ortaya çıkmıştır. Bu iki konudaki genel bilgi ve kanaatler çoğunlukla XVII. yüzyıla ait olup önceki devirlere ait kayıt ve tespitler ise bu çağdan itibaren yazılan Tarih'lerdeki bilgilere dayanmaktadır. Hâlbuki siyasi olarak son yükseliş yüzyılı kabul edilen XVI. yüzyıl sade Türk adetlerinin geliştirilip, artık bir imparatorluk geleneğinin oluştuğu ilk görkemli yüzyıldır. XV. yüzyılda başlayan büyük değişim ana çizgilerine bu asırda kavuşmuştur. Yukarıda izah edilen sebeplerin dışında tarihi konulu minyatürlerin bu çağda ve bu konularda yoğunlaşmış olması da XVI. yüzyıl üzerinde çalışmayı gerektirmiştir...